Oedeemtherapie

De cellen in ons lichaam hebben enerzijds voedingsstoffen nodig en produceren anderzijds afvalstoffen. De bloedvaten transporteren vocht met voedingsstoffen naar de cellen toe en de venen en het lymfesysteem voeren op hun beurt het vocht met de afvalstoffen weer af. Het lymfesysteem bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfevaten transporteren het vocht met de afvalstoffen en de lymfeklieren ‘zuiveren’ dit vocht, dat vervolgens weer aan de bloedsomloop wordt teruggevoerd en uiteindelijk via de nieren uitgescheiden wordt.

Een oedeem is een abnormale vochtophoping in het weefsel met als gevolg een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Dit uit zich in een gevoel van spanning of stuwing van de huid, pijnlijk of tintelend gevoel en toename van de omvang van het lichaamsdeel.
Enkele veel voorkomende vormen van oedeem zijn:

• Lymfoedeem (nadat lymfklieren verwijderd zijn door een operatie of als complicatie van een bestraling, b.v. bij borstkanker)
• Bij sommige mensen kan een lymfoedeem voorkomen, omdat het lymfesysteem als gevolg van een aangeboren afwijking onvoldoende is aangelegd of niet goed functioneert. Dit noemen we dan een primair lymfoedeem
• Veneus oedeem (als gevolg van een trombose of operatie van bloedvaten)
• Traumatisch oedeem (als gevolg van een ongeval of operatie, b.v. bij omzwikken enkel of plaatsen knieprothese)
• Lipoedeem (als gevolg van een ongelijke vetverdeling over het lichaam, oorzaak hiervan is niet bekend).

Wat doet een oedeemtherapeut?
Een oedeemtherapeut is een fysiotherapeut die de specialisatie oedeemtherapie heeft gevolgd. Hij kan verschillende behandelmogelijkheden toepassen en combineren om het oedeem te verminderen:

Manuele lymfdrainage:
Manuele lymfedrainage is een specifieke massagetechniek die gericht is op verhoging van de transportcapaciteit van het lymfestelsel. Door gebruik te maken van bepaalde (specifieke) handgrepen kan het vocht verplaatst worden naar gebieden in het lichaam waar het lymfesysteem nog in tact is, zodat het daar vandaan in de circulatie/bloedsomloop kan worden opgenomen.

Compressietherapie:
Door middel van het aanleggen van bandages/zwachtels wordt van buiten af een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. De bandages worden aangelegd als er nog geen stabiele situatie in de waterhuishouding is bereikt. Wanneer de omvang van de arm of het been stabiel is, kan een therapeutische elastische kous (TEK) aanbevolen en aangemeten worden.

Oefentherapie:
In veel gevallen kan door het oedeem er een bewegingsbeperking zijn ontstaan waardoor bewegingsomvang en spierkracht zijn afgenomen. Door oefeningen kunt u de functie van uw ledematen weer verbeteren. Daarbij maken we gebruik van de “spierpompfunctie ” van onze spieren. Dit is belangrijk voor het transport van oedeem.

Lymfetaping:
Hierbij wordt gebruik gemaakt van een specifieke tape die een liftende werking heeft. Hierdoor kan de onderhuidse circulatie verbeteren en de afvoer van lymfevocht bevorderd worden.

Voorlichting:
U wordt voorgelicht over huidverzorging, voeding, preventie en zelfhulp. Dit zijn zaken waarmee u zelf aan de slag kunt gaan. Tevens wordt u begeleid in het opbouwen van uw dagelijkse activiteiten.

Vergoedingen.
Lymfoedeem is een (tijdelijk) chronische aandoening. Alle zorgverzekeraars vergoeden oedeemtherapie. De eerste 20 behandelingen worden vergoed uit de aanvullende verzekering, de vervolgbehandelingen worden vergoed uit de basisverzekering.
We adviseren u om bij vragen hierover contact op te nemen met uw zorgverzekeraar.

Voor verdere informatie kunt u terecht op de website van de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapeuten binnen de lymfologie.